Орчуулгын шүүмжийн уралдаанд

Орчуулгын шүүмжийн уралдаанд зориулж франц хэл дээр Stéphane Mallarmé-ын "Plainte D’automne" , Guy de Maupassant-ын "A Cheval"  өгүүлэгүүд тэдгээрийн орчуулгыг санал болгож байна. Уралдаанд оролцогчид энэ хоёр өгүүллэгийн орчуулгаас сонгож шүүмж бичнэ үү.

Франц эх зохиол

STÉPHANE MALLARMÉ

PLAINTE D’AUTOMNE

Depuis que Maria m’a quitté pour aller dans une autre étoile — laquelle, Orion, Altaïr, et toi, verte Vénus ? — j’ai toujours chéri la solitude. Que de longues journées j’ai passées seul avec mon chat. Par seul, j’entends sans un être matériel et mon chat est un compagnon mystique, un esprit. Je puis donc dire que j’ai passé de longues journées seul avec mon chat et, seul, avec un des derniers auteurs de la décadence latine ; car depuis que la blanche créature n’est plus, étrangement et singulièrement j’ai aimé tout ce qui se résumait en ce mot : chute. Ainsi, dans l’année, ma saison favorite, ce sont les derniers jours alanguis de l’été, qui précèdent immédiatement l’automne et, dans la journée, l’heure où je me promène est quand le soleil se repose avant de s’évanouir, avec des rayons de cuivre jaune sur les murs gris et de cuivre rouge sur les carreaux. De même la littérature à laquelle mon esprit demande une volupté sera la poésie agonisante des derniers moments de Rome, tant, cependant, qu’elle ne respire aucunement l’approche rajeunissante des Barbares et ne bégaie point le latin enfantin des premières proses chrétiennes.

Je lisais donc un de ces chers poèmes (dont les plaques de fard ont plus de charme sur moi que l’incarnat de la jeunesse) et plongeais une main dans la fourrure du pur animal, quand un orgue de Barbarie chanta languissamment et mélancoliquement sous ma fenêtre. Il jouait dans la grande allée des peupliers dont les feuilles me paraissent mornes même au printemps, depuis que Maria a passé là avec des cierges, une dernière fois. L’instrument des tristes, oui, vraiment : le piano scintille, le violon donne aux fibres déchirées la lumière, mais l’orgue de Barbarie, dans le crépuscule du souvenir, m’a fait désespérément rêver. Maintenant qu’il murmurait un air joyeusement vulgaire et qui mit la gaîté au cœur des faubourgs, un air suranné, banal : d’où vient que sa ritournelle m’allait à l’âme et me faisait pleurer comme une ballade romantique ? Je la savourai lentement et je ne lançai pas un sou par la fenêtre de peur de me déranger et de m’apercevoir que l’instrument ne chantait pas seul.

  

 Франц зохиолын орчуулга

 Стефан Малларме

                                                    Намрын өдрүүдийн гансрал           

            Мариа минь намайг орхин холын одонд мөнхрөхөөр одсноос хойш би гэдэг хүн аль болох  ганцаараа  байхыг л эрхэмлэсээр ирлээ. Энэ муур  бид хоёрт өдөр өнгөрөхгүйн зовлон их. Ганцаардахуйяа суух үед, чимээгүйхэн  намайг ширтсэн  энэ нууцлаг амьтан, муур биеэр надад мэдрэгдэх  нэгэн сүнс оюун  сонсогдох ...

            Тэгэхээр би ганцаараа  энэ мууртай хамт латины уран зохиолын  доройтлын үеийн зохиолчдын нэгтэй уртаас урт  олон олон өдрийг өнгрөөсөнсөн. Учир юун хэмээвээс дэвшилт бодол үгүй болсноос хойш уналт гэдэг үгийн цаана байх бүхий л  учир утганд яагаад ч юм хачин жигтэйхнээр, учир бүрхэгээр дурлах боллоо би. Жилийн 4 улирлаас  намрын өнгө унасан зун оройхон өдрүүдэд би дуртай.Тэр дундаа маргааш өглөө  нь мандах нар  өмнөх оройдоо илчит зэсэн туяагаараа саарал байшингийн  ханыг бүлээцүүлэн, солонгорсон улаан цацрагаараа хүйт даасан  тэр өнгийг  ивээсэн наран жаргайхуйяа тэр мөчид би  юунаас ч илүү  дуртай.

            Түүнчлэн  уран зохиол гэгч  агуу ертөнцөд  миний оюун санаа  гоо сайхан , ханамж, ташаалаар  ангаж цангаж байхад  тэр уран зохиол гэгч Ромын бууралтын үеийн доройхон найраг  болох нь. Гэхдээ тэрхүү яруу найраг зэрлэгүүдийн  ид цэцэглэж  буй нөлөөнд  автаагүй агаад христийн  анхны найраглал бичиж хэл орогсдын  аль альтай  ч адил бус мэт.

            Тэгээд би эдгээр  үнэт яруу найргийн нэгийг  уншиж бэдрэхүйн  ( залуу насны  цог заль  нэгэнт намайг  ивээхээсээ  өнгөрсөн сэтгэгдэл  төрүүлэхүй)  сацуу  амьтны үсэнд  гараа шургуулан суухуйд  цонхны минь доор  доройхон гонгинох  зэрлэгүүдийн хөгжим сонсогдоно. Энэхүү цонхны хажуугаар Мариаг минь  сүүлчийн замд  үдэх уйтайхан цуваа  өнгөрсөн цагаас хойш  хавар цагийн төлжиж буй улиангар  ч хагдарсан навчсаа  хийсгэж  зэвхийрэх мэт санагдах орчинд тэрхүү аялгуу  эгшиглэсээр авай. Хүндхэн цохилох  төгөлдөр хуур, гэрэл гэгээ ч тасчин царгих хийл мэт нь үнэхээр гунигийн цогцлоос гуниж гутрагсдын  сэтгэлийн хөг мэтээ. Гэтэл харин зэрлэгүүдийн  хөгжим дурсамж  сэтгэлийн  нар жаргах цагт  намайг цөхрөнгүй  мөрөөдөлд  хөтлөхүйеэ.

            Одоо өнөөх чинь  арай хөгжилтэй  бүдүүлэг ая оруулан гонгинуулсан нь  өнгөц сэтгэлд  бяцхан хөөр , басхүү өнгөрсөн  баларсан дэмий  хөг  аяс оруулан : Сэтгэлд нэвчих энэ  хөгжмийн оршил хаанаас ирэв? Юун тулд  намайг хөнгөн зөгнөлт  баярт хөтлөх болов? Би тэрхүү хөнгөхөн  хоосон аялгуунд аажмаар автавч  сэтгэлдээ саад  болохоос басхүү уг хөгжмийн  зэмсэг ганцаараа  эгшиглэж буйг  анзаараахаас айгаад  ганц зоос  шидээд өгчихсэнгүй ээ.

   

                                    Франц хэлнээс орчуулсан О. Чимэгмаа (ХИС-ийн 1997 оны төгсөгч) 


Франц хэл 2-р сонголт

Эх зохиол: Guy de Maupassant "A Cheval" 
Орчуулга: Т. Төмөрхүлэг "Гай газар доороос"
/зураг дээр дарж томруулна уу/