Улаанбаатар хотоос Төв аймаг явах замын хамгийн анхны даваа
болох Айдсын даваа утгаа алдсан газар усны нэрийн нэг. Манжийн элчийн хатуу
зарлигаас айж сандарсан монголчууд ийм нэрийг өгсөн гэдэг. Харин газар усны нэр
судлаач О.Сүхбаатар манжаас өмнөх түүхийг ярина. Түүнийхээр “Байц”-ын даваа гэх
анхны нэр цагийн урсгалд “Байдас”-ын даваа болжээ. Явсаар “умартах”-ын “у”, “оногдох”-ын “о”
гээгдэж мартах, ногдох болсон шиг “б” нь хаягдан “Айдас”-ын
даваа болсон байх юм.
Уул усны нэр угаасаа л хувьсан өөрчлөгддөг. Жишээлбэл, Богд уул
12-13 дугаар зуунд Хэрэйдийн Ван хан нутаглаж байсан учир Хан-Уул, тахиж шүтдэг
болсноор Дүнжингарав, Богдууд байнга нутаглах болсноос хойш Богдхан, оросууд
Ленин уултай болсноор Чойбалсан уул гэж нэрлэгдсээр өнөөгийн Богдхан
уулаараа тогтсон тухай мөн О.Сүхбаатар багш хуучилсан...
Газар усны нэрийг түүх, үе үеийн нийгмийн байдлыг хөөн
тогтоож,угсаатанзүй, газарзүй, шашин судлал, соёл судлал, хэл шинжлэлийн талаас
зэрэгцүүлэн судалж тайлбарлууштай.
“Егөөтэй 99 тайлбар” номын “Улиас
ургуулсан чонын улиа” өгүүллийн хэсгээс
No comments:
Post a Comment