Wi-Fi төхөөрөмжийнхөө хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх 10 арга

Та Wi-Fi төхөөрөмжөө хамгийн өндөр хурдаар ажиллуулж болох үр дүнтэй аргуудаас сонирхоод үзээрэй.

Ажиллагаа удаашрах, өгөгдлийн урсгал тасалдах, Wi-Fi сигнал унах зэрэг бэрхшээл онлайн ертөнц бий болсноос хойш бид бүхний дунд тулгарах болсон бөгөөд утасгүй интернет орчин ус агаар мэт чухал болсон билээ. Арай ч ус агаар шиг биш байх л даа, гэхдээ л чухал байр суурь эзлэх болсон. Доорх аргууд таны сүлжээний орчинг сайжруулахад туслах ба ер нь хамгийн сайн арга бол Wi-Fi төхөөрөмж байгаа өрөөнөөсөө сүлжээнд холбогдох явдал юм.

Утасгүй интернетийн сигнал тодорхой хязгаарлагдмал зайд л тардаг. Wi-Fi төхөөрөмжийн хүчин чадлаас илүү их зай талбайд хэрэглэх, эсвэл хана, булан тохойгоор хүрээлэгдсэн тохиолдолд бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж чаддаггүй. Мөн хөндлөнгийн нөлөө ихтэй буюу хүн ам ихтэй орчинд амьдардаг бол бас асуудалтай. Өөр бусад утасгүй интернет орчин болон бусад электрон төхөөрөмжөөс гарч буй сигналууд нь хурданд нөлөө үзүүлдэг бөгөөд физик биет, жишээ нь хана туурга зэрэг нь мөн нөлөөлдөг байна. Гар утас болон бусад утасгүй интернет дэмждэг төхөөрөмжүүд ч сигналийг булаацалддаг. Сүүлийн үеийн гар утасны систем нь DECT.6.0 гэх технологийн хэрэглэж байгаа ба энэ нь стандарт Wi-Fi төхөөрөмжтэй төгс хосолдог.

Өөр бусад долгион болон сүлжээнээс шалтгаалахгүйгээр мөн асуудал гарах магадлалтай. Түүнчлэн гадны зочин таны сүлжээг нууцаар ашиглаад байгаа юм биш биз? Та өөрийн админ эрхээрээ таны Wi-Fi-д хэдэн төхөөрөмж холбогдсон байгааг тогтмол хянаж болно. Эсвэл сүлжээнд анализ хийдэг програм ашиглан зөвшөөрөлгүй нэвтэрсэн төхөөрөмжийг харж болно. Хэрэв таны Wi-Fi сүлжээ бусдад нээлттэй байлаг бол хаалттай болгох нь зөв. Хамгаалалтын WEP бус, WPA2-ыг сонгон бусдыг нэвтрэхэд хэцүү нууц үгийг хийх хэрэгтэй.

Таны санасанд хүртэл ажиллахгүй өөр олон шалтгаан байдаг. Бидэнд зарим нэг асуудлыг шийдвэрлэх арга байгаа ба ихэнх нь таниас зардал мөнгө шаардахгүй хялбар.

1.     Төхөөрөмжийнхөө системд шинэчлэл хий

Магадгүй, таны Wi-Fi төхөөрөмжид системийн шинэчлэл хийх шаардлагатай байж болно. Төхөөрөмж үйлдвэрлэгчид төхөөрөмжийн хүчин чадал, хурдыг нэмэгдүүлэх зорилгоор шинэ програм хангамж зохиож байдаг. Уг програмыг шинэчлэхэд хэр хүндрэлтэй, хэр амархан байх нь таны төхөөрөмжийн үйлдвэрлэгч болон төхөөрөмжийн тань маркаас хамаарна. Өнөөгийн ихэнх төхөөрөмж админы хэсэгтэй бөгөөд firmware update гэсэн товчин дээр дарахад л шинэчлэл хийгдэнэ. Зарим хуучин загварын төхөөрөмжүүд системийн шинэ хувилбарыг үйлдвэрлэгчийн албан ёсны веб хуудаснаас татаж авахыг шаарддаг. Энэ нь төвөгтэй хэдий ч  үүнийг хийх нь зөв зүйтэй алхам юм.

Хэдийгээр таны утасгүй интернет хэвийн ажиллагаатай байсан ч гэсэн системийн шинэчлэл хийгээрэй. Энэ нь хүчин чадал, өөр бусад боломжууд болон хамгаалалтыг давхар нэмэгдүүлж байдаг юм шүү.

2.     Төхөөрөмжөө зөв газарт байрлуулах

Өрөө тасалгаа, зай, нүх сүв бүр төхөөрөмж суурилуулахад тохиромжтой бүтээгдэнэ гэж байхгүй шүү дээ. Энэ нь юу гэсэн үг вэ гэвэл та төхөөрөмжөө хаана тавьснаас хамааран утасгүй интернетийн хамрах хүрээ тодорхойлогдоно. Мэдээж өрөөн дотроо, хүний зам дээрээс хол, кабель хаанаас орж ирж байгаагаас шалтгаалан байрлуулдаг ч энэ нь чухал биш. Харин утасгүй интернет төхөөрөмжийг ил, хана болон бусад обьектоос хол байрлуулах хэрэгтэй. Дан физик обьект гэлтгүй томоохон цахилгаан хэрэгсэл, электрөн төхөөрөмжүүд ч Wi-Fi-ийн үйл ажиллагаанд нөлөө үзүүлдэг байна.

Хэрэв таны төхөөрөмж антентай бол түүнийг нь босоо байрлалтай болгох хэрэгтэй. Мөн төхөөрөмжөө аль болох дээш нь өндөрлөг газар байрлуулахыг хичээгээрэй. Ханан дээр, юм уу ширээн дээр тавих нь сигналийг илүү хүртээмжтэй болгодог.    Wi-Fi цацалтын чадлыг харуулах олон програм байдаг. Миний хувьд Heatmapper, Office-ын inSSIDer гэх програмууд давгүй санагддаг ба эдгээр нь цацалт сул байгаа болон хүчтэй байгаа цэгүүдийн аль алинг нь харуулдаг. Мөн Netgear’s Wi-Fi Analytics гэх гар утсанд зориулагдсан аппликейшнууд ч бий.

3.     Таны төхөөрөмжийн давтамж хэд вэ?

Та өөрийн сүлжээний админ хэсгээс төхөөрөмжийн тохиргоогоо оновчтой хийгдсэн эсэхийг харах хэрэгтэй. Хэрвээ таны төхөөрөмж хос холбоост бол та нийтлэг хэрэглэгддэг 2,4Ghz-н оронд 5Ghz-ийг сонгох нь зөв юм. Ингэснээр таны сүлжээ өөр сүлжээ болон бусад төхөөрөмжүүдтэй давхцахгүй, учир нь 5Ghz нь тэр болгон хэрэглэгдээд байдаггүй. Уг тохиргоог солиход их хялбархан. Wi-Fi төхөөрөмжийнхөө админ хэсгээс 5Ghz сонгохыг зөвлөсөн эсэх мэдээлэл байгааг хараарай. Хэрэв тийм бол уг сонголтыг идэвхижүүлээд сүлжээгээ ердийн байдлаар хэвээр ашиглаарай.

4.     Сувгаа соль

Та хүүхэд байхдаа богино долгионы тоглоомон станц /Walkie Talkie/-аар тоглож байсан уу? Хэрвээ та санаж байгаа бол хоёр станц нэг ижил суваг сонгохгүй бол хоорондоо холбогдож чаддаггүй шүү дээ. Мөн та өөр суваг сонгоход өөр хүмүүсийн хоорондын яриаг сонсдог. Яг л хүүхэд насны уг явдалтай адил.

Дээрх зарчимтай адил бөгөөд сүүлийн үеийн бүх Wi-Fi төхөөрөмжүүд олон сувагтай болсон ба эдгээр сувгуудыг тохируулан таны Wi-Fi хүлээн авагчтай холбогддог юм. Таны Wi-Fi төхөөрөмж үндсэн тохиргооны дагуу байхаас эс хамааран, хэрвээ хөршийнх тань таныхтай ижил суваг ашиглаж байвал хэт ачаалал үүсэх нөхцөл бүрдэж байгаа юм.  Таньд Windows үйлдлийн системтэй компьютер байхад та хөршөө ямар суваг ашиглаж байгааг харах боломжтой. Та Windows 7-ын командын мөрөнд netsh wlan show all командыг бичсэнээр өөрийнхөө ойр орчинд буй бүх утасгүй интернет сүлжээг ашиглаж буй сувгийнх нь хамт харж болно. Тухайлбал, манай компьютерийн лаборатори болон хөршүүдийн сүлжээ голдуу 6 болон 11-ээр сувгийг ашиглаж байх жишээтэй.

Ямар сувгууд ашиглаж байгааг мэдсэний дараа та өөрөө хамгийн бага ашиглагдаж буй сувгийг Wi-Fi төхөөрөмжөөсөө сонгох хэрэгтэй. Уг тохиргоо нь таны утасгүй интернет төхөөрөмжийн админ цэсэнд байдаг. Үйлдвэрлэгч болон төхөөрөмжийн тань маркаас хамаараад уг цэс өөр байвал ердийн утасгүй интернетийн тохиргоо цэс рүү орж үзээрэй.

5.     Чанарыг хянах

Сүүлийн үеийн ихэнх Wi-Fi төхөөрөмжүүд зурвасын өргөнд хязгаарлалт хийдэг Quality of Service (QoS) гэх програмтай болсон. Энэ нь их энгийн зүйл, та видео, аудио мэдээллийн урсгалыг ашиглаж байлаа гэж бодъё л доо. Хэн нэгэн dropbox-оосоо томоохон хэмжээний видео татаж байхад та өөрийн аудио, видеоний чанарыг бууруулна шүү дээ. Харин та ямар үйлчилгээ, програмыг эхний ээлжинд ачааллахыг тохируулж, татаж авах үйл ажиллагааг хойшлуулж тодорхой цагт явуулахыг зааж болох юм. Уг файлыг татаж дуусах хугацаа уртсах нь мэдээж. Гэхдээ уг сүлжээг ашиглаж буй бусад хүмүүст энэ нь ач тустай. QoS тохиргоо ерөнхийдөө сүлжээний администратор / network's administrator interface/ цэсний advanced settings дотор байдаг.

6.     Хуучирсан төхөөрөмжөөсөө татгалз

Дээрх зөвлөмжүүдийн ихэнх нь таны одоо ашиглаж буй төхөөрөмжид тустай байлаа ч таны төхөөрөмж хуучирсан бол өндөр хурдаар ажиллах боломжгүй. Бид ашиглалтын хугацаа дууссан төхөөрөмжинд “эвдрээгүй, ажиллаж байгаа л бол солих шаардлага байхгүй ээ” гэсэн үзэл баримталдаг. Нэн ялангуяа сүлжээний төхөөрөмж дээр. Хэрэв та төхөөрөмжөө хэдэн жилийн өмнө авсан бол энэ нь 802.11g стандартых байна гэсэн үг. 802.11b/a гэсэн стандартын төхөөрөмжүүд ч өнөөг хүртэл байсаар байна. Дээрх стандарттай утасгүй интернет төхөөрөмжүүд нь маш бага хэмжээний мэдээллийг л цацдаг. Тиймээс дээр дурдсан стандартын төхөөрөмжтэй байхад таны ажил урагшлахгүй нь байна. 802.11g стандарттай төхөөрөмжийн дээд хурд 54Mbps байдаг. Арай хожуу гарсан 802.11n стандартынх үүнтэй харьцуулахад 300Mbps. Харин хамгийн сүүлийн үеийн 802.11ac стандарт нь 1Gbps хурдаар ажилладаг. Бидний шилдгээр нэрлэж буй дээрх Wi-Fi төхөөрөмжийг сонгох нь зөв сонголт байх болно.

Зөвхөн Wi-Fi төхөөрөмжийн насжилт бус та өөр нэг зүйлийн тухай бодоод үзээрэй. Та компьютераа хэдэн жилийн өмнө авч байсан бол таны компьютерийн Wi-Fi хүлээн авагч 802.11ac стандартынх, хамгийн сайндаа л 802.11.n стандарттай байгаа. Тиймээс та уг хүлээн авагчийг солих шаардлагатай. Харин таны зөөврийн компьютер хуучны хүлээн авагчтай бол та USB wireless хүлээн авагчийг сонгоорой. Зарим тохиолдолд илүү сайн ажилладаг ба хэрэв таны Wi-Fi төхөөрөмж 802.11ac стандартынх байгаад удаан ажиллаад байвал та Wi-Fi хүлээн авагч адаптераа солиод үз. Энэ нь харьцангуй хямд бөгөөд сольсны дараа томоохон өөрчлөлтийг таньд мэдрүүлэх болно.

7.     Антенаа соль

Таны Wi-Fi төхөөрөмж антентай бол шинэ загварын антен нэмж тавих нь зүйтэй. Сүүлийн үеийн антен илүү хүчтэй сигнал цацдаг. Төхөөрөмж үйлдвэрлэгчид omnidirectional буюу олон чиглэлд сигнал цацдаг, directional буюу тодорхой 1 чигт сигнал цацдаг антениуд үйлдвэрлэдэг. Ихэнх төхөөрөмжид omnidirectional антен дагалддаг бөгөөд та нэмэлтээр антен авч тавьснаар “өндөр хүчин чадал”-ын ялгааг мэдрэх болно. Нэг чиглэлд сигнал цацдаг нь илүү давуу талтай. Олон чиглэлд цацдаг антентай газар аль нэг хэсэгт сигнал муу байдаг. Нэмэлт антеныг сигнал бага байгаа зүгт чиглүүлнэ. Ингэснээр сигналыг тэнцвэртэй цацах юм. Антеныг хэрхэн худалдан авч болохыг төхөөрөмж үйлдвэрлэгчийн цахим хуудаснаас хараарай.

8.     Утасгүй интернет өсгөгч суурьлуул

Бүх Wi-Fi цацагч төхөөрөмжүүд тодорхой зайд сигнал цацдаг. Уг зай хэтэрмэгц сигнал унадаг шүү дээ. Хэрэв  утасгүй интернет сүлжээ тань томоохон талбайг хамарч байгаа бол утасгүй интернетийн өсгөгч,  Wi-Fi сунгагч ч гэж нэрлэгддэг төхөөрөмж сигнал нэмэхэд тань хэрэг болно. Мөн интернет сигналыг хаах зузаан хана юм уу, ямар нэгэн биет байдаг бол энэ төрлийн төхөөрөмж ашиглах хэрэгтэй.

Wi-Fi өсгөгч нь харахад Wi-Fi төхөөрөмжтэй адил ч ажиллагаа нь өөр. Эхлээд ийм өсгөгч  Wi-Fi төхөөрөмжөөс сигнал авч цааш нь ахин цацдаг. Төхөөрөмжийн сигнал халхлагдахад дамжуулагч нь IP хаяг бүхий зөөврийн компьютер шиг хүлээн авагч  болчихдог. Иймд өсгөгч нь Wi-Fi төхөөрөмж биш учир дамжуулагчийг хаана байрлуулах тал дээр дүрэм баримтлах хэрэгтэй. Өсгөгчийг үндсэн Wi-Fi төрөөрөмжтэй ойр байрлуулснаар 80 ба түүнээс дээш хувийн сигналийг хүлээн авах ба сул сигналтай хэсгийн сигналыг сайжруулах үүрэг гүйцэтгэнэ.

Зах зээл дээр 160.99$-ын үнэтэй Netyear NightHawk AC1900 Wi-Fi range extender  зарагдаж байна. Мөн Novatech ХХК-ийн 59.99 еврогийн үнэтэй худалдаалагддаг TP-Link AC1750 Wi-Fi range extender шиг шууд тогонд залгадаг загвар ч байдаг. Та заавал Wi-Fi цацагч төхөөрөмжтэйгөө ижил үйлдвэр, загварын өсгөгч сонгох албагүй. Гагцхүү сигнал дамжуулдаг л байх хэрэгтэй. өөрөө дамжуулагчийг орлуулан хийх боломжтой.  

9.     Сүлжээний хандах цэгийг нэмэх

Өсгөгчөөс гадна хандах цэг (APs)-ийг 1 сонирхоод үзээрэй. Энэ нь их өндөр үнэ өртөгтэй боловч нэгж бүр хоорондоо сигнал солилцож, хамтран ажиллаж тогтвортой Wi-Fi сүлжээг бий болгодог. AP-ийг олон давхар барилга эсвэл олон барилгаас тогтсон цогцолбор зэрэг том талбайтай газар хэрэглэхэд тохиромжтой. The Amped Wireless High Power 700mW Dual Band AC Wi-Fi Access Point (APA20) болон Meraki MR16 Cloud Managed Wireless Access Point нь томоохон хэмжээний утасгүй сүлжээг хялбархан бий болгоход зориулагдсан ба гэрийн нөхцөлд хэрэглэхэд төдийлөн тохиромжтой бус юм.

10.  Төхөөрөмж рүүгээ нэвтэр

Төхөөрөмж рүүгээ нэвтрэн DD-WRT үйлдлийн системийг сонирхоорой. Belkin өөрийн LinkSys бүтээгдэхүүнд DD-WRT-ийг суулгасан байдаг. Мөн Buffalo, Netgear, D-Link, TrendNET ч бүтээгдэхүүндээ суулгасан байдаг. Мөн та өөрт байгаа илүү wireless төхөөрөмждөө DD-WRT-ийг татаж суулгаарай. DD-WRT нь хүчин чадлыг өсгөөд зогсохгүй таньд сүлжээний олон  боломжийг бий болгож өгдөг.

Эдгээр 10 зөвлөмжийг хэрэгжүүлэхэд өртөг бага, хямдхан мөн зарим нь таны төхөөрөмжид аль хэдийн суурилсан байгаа. Төхөөрөмжийн сүлжээний администратор / network's administrator interface/ хэсэгт байрлах бүх нуугдсан боломжийг олсноор таны төхөөрөмж ямар хурдан, хүчин чадалтай ажиллаж байгааг хараад та гайхах болно.

Харин одоо Wireless-ын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх чухал аргуудыг хэрэглэсэн бол доорх холбоосоор ороод интернетийнхээ хурдыг шалгаарай.  

http://www.pcmag.com/article2/0,2817,2372811,00.asp/

Англи хэлнээс орчуулсан ХИС-ийн Компьютерийн програм хангамж, график дизайны ангийн оюутан Б. Ерөөлт, Л. Номундарь 

Англичууд ингэж хэлдэг, харин гадаадынхан ингэж ойлгодог

Англичууд хэн нэгнийг гомдоочихгүйг хичээж ихэд боловсон ярьдаг. Ер нь хэлэх гэсэн санаагаа дипломат байдлаар илэрхийлнэ. Ийм хэлбэрийн яриа нь англичуудыг   ихэмсэг, бүр хямсгар хэмээн ойлгоход хүргэх нь бий. Харин занг нь мэддэг, соёлыг нь ойлгодог хүмүүст бол  дээрх шиг үг яриа шууд л зөв ойлгогддог юм.  Мэдэхэд илүүдэхгүй, жишээ болгосон дээрх хэдэн үгийг сонирхоод үзээрэй.

Бизнесийн нэр томьёоны орчуулгын тухай

Эх сурвалж: http://bolor_0204.blog.gogo.mn/read/entry380514 Нийтэлсэн bolorchimeg

Тусгай салбаруудад хэрэглэгддэг нэр томьёо нь ихэвчлэн онцлог шинжийг илтгэсэн ганц утгатай байдаг учраас орчуулагч алдаатай орчуулахаас зайлсхийж маш няхуур хандах хэрэгтэй. Бизнесийн нэр томьёог орчуулахын тулд орчуулагч дараах 3 зүйлийг анхаарах хэрэгтэй. Үүнд:

* Үг хэллэг болон хам сэдвийн хооронд харилцаа хамаарлын онлог шинжийг мэдэх,
* Нэр томьёог оруулах ерөнхий арга барилыг нарийн судлах, эх хэл дээрээ шинжлэх ухааны тухайн салбарын зохих мэдлэгтэй байх
* Ойролцоо утгатай үг, нийлэмж үгийг тухайн хэлнээсээ чадварлаг сонгодог байх,
* Шинэ нэр томьёог орчуулахын тулд хамгийн үр дүнтэй гэсэн аргыг сонгож ашиглах,

Нэр томьёоны орчуулгад тухайн улсын судалгаа шинжилгээний байгууллагаас албан ёсоор тогтоосон нэр томьёоны стандартыг ёслон мөрдөхгүй бол их зохиолын санааг гажуудуулан их ноцтой алдаанд хүргэх осолтой. Бизнесийн нэр томьёог бие даасан бөгөөд хоёрдмол утгагүй байх ёстой гэсэн санаанд хэт хөтлөгдөн хам сэдвээс хөндийрүүлж салгавал орчуулгад мөн л алдаа гарна.

Ялангуяа хийсвэр утгатай үгсийг орчуулахдаа хам сэдэвтэй нягт уялдуулан,тухайн нэр томьёоны жинхэнэ утгыг үнэн зөв тодорхойлохын тулд маш нарийн нягт хандах учиртай юм. Ер нь аль ч хэлний нэр томьёонд бүрхэг буюу хоёрдмол санаа төрөхүйц, жинхэнэ утгаасаа холдсон сонин хачин утга агуулсан үгс их байдаг нь үгийн олон салаа утгаас огт өөр бөгөөд чухамдаа утга зүйн өгүүлэхийн нэг төрөл болдог.

Заримдаа нэр томьёоны үүрэгтэй хэрэглэгддэг иймэрхүү үгсийн хэлбэрийг дагуулан үгчлэн орчуулж болохгүй.

Жишээ нь “dollar export” гэдэг үгийг үгчилбэл “долларын бүсийн орнуудад бараа таваар гаргах” гэсэн утгыг илгэнэ.Мөн “Parking industry”-г үгчилбэл “савлах үйлдвэр” болох боловч жинхэнэ утга нь”нөөцийн үйлдвэр” юм.

Бизнесийн нэр томьёог дараах аргаар орчуулна.

· Үгчлэн орчуулах-зарим англи үгсийг монгол хэлнээ буулгахдаа яг эхний байгаа утгаар нь орчуулдаг.

Жишээ нь:
capacity-багтаамж, чадвар, чадал
crude-түүхий, дутуу
quantity-тоо хэмжээ
calculation of cost-үнийн тооцоо
price-үнэ өртөг
market-зах зээл гэх мэт.

· Утгачилан орчуулах-Энэ арга нь үгчлэн орчуулахдаа ижил боловч үгийг эхний утгаар нь бус ерөнхий утгаар нь буулгадаг.

Жишээ нь:
copyrights-зохиогчийн эрх
government spending-улсын зардал
heavy expenses-их зардал

· Галиглан буюу хуулбарлах буулгах-Энэ аргыг олон улсын шинжтэй үг хэллэгиийгорчуулахад нийтлэг өргөн хэрэглэдэг бөгөөд бусад хэлэнд ч ижил утгатай.

Жишээ нь:
business-бизнес
concession-консейшн
bond-бонд
consortium-консерциум гэх мэтийн үгсийг үсэгчлэн хуулбарлан буулгадаг.

* Тайлбарлан орчуулах. Хам сэдвээс нь хамааран зарим үг хэллэгийн утгыг нэмэлт маягаар тайлбарлан орчуулна.

Жишээ нь:
freeze-үнийг тогтвортой байлгах
maturity date-буцааж төлөх хугацаа
inventories-тоолого, дан, нууц
breakeven-орлого зарлагыг тэнцүүлнэ.

* Ойролцоо утгатай үг, нийлэмж үгээр нь орчуулах. Ойролцоо утгатай үг болон бусад үгтэй хавсарган гол утгыг хадгалан орчуулна.

Жишээ нь:
hard cash-бэлэн мөнгө
charges against avenue-орлогын хураамж
balance of debt-өрийн баланс, өрийн хэмжээ.

Өдөр тутмын 70 англи өгүүлбэр

Эх сурвалж: www.news.mn

Англи хэлээр харилцахад өдөр тутам хэрэглэгддэг доорхи 70 өгүүлбэр байж болохыг монгол утгын хамт жагсаажээ.

Аль ч хэлэнд орчуулагдашгүй адармаатай 20 үг

Эх сурвалж: http://bumbuulei42.blogspot.com/2011/08/20.html

 

            Эрдэмтэн Ш.Баатарын хэлснээр монгол хэл найман түмэн үгтэй. Тэр дунд орчуулахад түвэгтэй, эсвэл нэг хоёр үгээр орчуулах аргагүй нутгийн онцлог үг олон. Жишээлбэл, аргалыг харийн ямар ч хэлэнд “үхрийн хатсан баас” гэж буулгаж болох ч монголоос өөр хэлээр ярьж, сэтгэдэг хүнд төдийлөн ойлгогдохгүй болов уу. 

            Яг үүнтэй ижил орчуулахад бэрхшээлтэй, тухайн үндэстэн, газар нутгийн онцлогийг тусгасан, орчуулагдашгүй үг аль ч хэлэнд бий. Гол нь тийм үгсийг тухайн улс үндэстний сэтгэхүйгээр шууд хүлээн авч ойлгох нь гадаад хэл суралцагчдад ихээхэн чухал юм. Ингээд орчуулах аргагүй 20 үгийг жишээ болгон толилуулъя.

Тоска (Орос хэл): Владимир Набоков энэ үгийг хамгийн оновчтой тайлбарласан байдаг. Тэрбээр “Англи хэлний ямар ч үг “тоска”-гийн ганц ч үсгийг илэрхийлж чадахгүй. Энэ үг хамгийн гүн гүнзгий, хамгийн их зовлон шаналалтай үед ямар нэгэн шалтгаангүйгээр сүнслэг чанар тань маш ихээр тарчилж зовохыг хэлнэ. Юунд ч тэмүүлэхгүй атлаа байж ядмаар байхыг мөн илтгэнэ. Заримдаа энэ нь ямар нэгэн зүйлийг ихээр шунаж хүсэх эсвэл санагалзал, бүтэлгүй хайраас төрөх мэдрэмж юм” хэмээн бичжээ.

Mamihlapinatapei-Мамихлапинатапэй (Яаган-Өмнөд Америкийн Галт арлынхны уугуул хэл): Хоёр ба түүнээс олон хүн үггүйгээр, харцаараа ойлголцон ямар нэгэн зүйл хийхийг маш ихээр хүсэх авч хэн, хэн нь эхэлж чадахгүй байх. 

Jayus-Жаюу (Индонез хэл): Хэн ч инээхээргүй онигоо, хошигнол ярьдаг нэгнийг огтоос шогийн мэдрэмжгүй хэмээн элэглэн шоолох.

Iktsuarpok-Икцуарпок (Инүит хэл): Гадагш гарч, хэн нэгэн ирж байгаа эсэхийг харах.

Litost-Литост (Чех хэл): “Тэвчихийн аргагүй хөнгөмсөг оршихуй” романы зохиолч Милан Кундера нэгэнтээ “Энэ үгийн утгыг тунгааж, бусад хэлнээс ижил төстэй үг олох гэж хэчнээн хичээсэн ч тусыг эс олов. Энэ үггүйгээр хүний сэтгэлийг яаж ойлгохоо би төсөөлж чаддаггүй” гэж хэлсэн удаатай. Энэ үг удаан гуниж, цөхрөнгөө барснаас болж цухалдал, шаналалтай байхыг илэрхийлдэг.

教育ママ Kyoikumama-Кёоикүмама (Япон эх): Хүүхдээ мэдлэг боловсролтой болгохын тулд шахаж шаардан, хичээл их хийлгүүлдэг эх.

Tartle-Тартл (Шотланд хэл): Дөнгөж танилцсан хүнийхээ нэрийг мартчихаад, санах гэж хичээж ядах.

Ilunga-Илунга (Баруун өмнөд Конгын банту хэл): Дэлхийн хамгийн орчуулах боломжгүй үг хэмээн хэл шинжээчдий дунд танигдсан энэ үг хамгийн чадварлаг мэргэжлийн орчуулагчдад ч хэцүү санагддаг. Энэ үг “Гомдож шаналсан өөрийг нь гомдоосон хүнийг эхний удаад уучилж, өршөөн сэтгэлээ тайвшруулан бүхнийг мартах хоёр дахь удаад зовж шаналан бас л тэвчин өнгөрүүлнэ. Харин гурав дахь удаад хэзээ ч уучилж өршөөхгүйгээр үзэн ядах” гэсэн утга илэрхийлдэг гэнэ.

Prozvonit-Прозвонит (Чех хэл): Гар утасны хэрэглэгч нөгөө хэрэглэгч рүү залгах ч тасална. Улмаар нөгөө хэрэглэгч эргэн залгаж, эхний хүний мөнгийг хэмнэнэ. Энэ нь монгол хэлний “дохих” гэдэг үгтэй яг тохирч байна. Испаниар мөн “Dar un toque” гэдэг байна.

Cafuné-Кафунэ (Бразилын португал хэл): Хуруугаараа хэн нэгний үсийг оролдох.

Schadenfreude-Шоодэнфроидэ (Герман хэл): Хэн нэгний золгүй, бүтэлгүй үйлдлийг шоолон инээж баясах. Энэ үгийн утгыг “Америкийн хөгжилтэй видео” нэвтрүүлэг бүрнээ илэрхийлэх болов уу. 

Torschlusspanik-Торшлуспаник (Герман хэл): Үгчилбээс “хаалга хаагдах үеийн сандрал”. Харин ерөнхий утга нь “хугацаа өнгөрөх тутамд багасч буй боломжийг алдахаасаа айх”.  

侘寂 Wabi-Sabi-Ваби-Саби (Япон хэл): Бичгийн хэлэнд ихэвчлэн хэрэглэдэг. Кавабата, Кэнзабүро, Мишима нарын зохиолд энэ үгтэй олон тааралдах болов уу. Энэ үг “Эрээн бараан амьдралаас сайхныг нь олж харан муу муухайг тэвчин хүлцэж, үхэх төрөхийн ертөнцөд байгалийн хуулийг даган уналт, сэргэлтийн аль алийг хүлээн авах” гэсэн утгатай.

Dépaysement-Дөпэйзмон (Франц хэл): Харийн нутаг, танил биш газарт байгаа мэт санагдах.  

Tingo-Тинго (Пасха арлын рапануи хэл): Найзынхаа гэрээс ямар нэгэн зүйлийг маш ихээр хүсэн байж аваад, аажмаар бүгдийг нь. Монгол хэлний “гар бариад бугуй барих” гэсэн хэлцтэй төстэй.

Hyggelig-Хэгли (Дани хэл): Дулаан, тайван, нөхөрсөг байдал зэрэг олон утгатай. Гэвч эдгээрийг шууд илэрхийлэхгүй. Хэл шинжээчид энэ үгийг задгай галын дэргэд найзуудтайгаа суун, халуун дотно яриа өрнүүлэхэд мэдрэгддэг мэдрэмжийг илтгэнэ хэмээн тайлбарлажээ. 

L’appel du vide-Лапэл дү вид (Франц хэл): “Хоосны дуудлага” гэж үгчлэн орчуулагдах боловч энэ үг өндрөөс үсрэхийг уриалсан үг юм.

يقبرني Ya’aburnee-Якбүрни (Араб хэл): Үгчилбэл “Чи намайг оршуулах нь” гэсэн утгатай энэ үгийг араб хэлтнүүд хайртай хүндээ хэлдэг. Хэдийгээр хачирхалтай сонсогдовч энэ үг “хайртай хүнээсээ түрүүлж өөд болно, яагаад гэвэл тэр хүнгүйгээр би амьдарч чадахгүй” гэсэн утгатай.  

Duende-Дүэнди (Испани хэл): Энэ үг эхэндээ хүн төрөлхтнийг захирч, байгалиас айх сэтгэлийг хүмүүст өгдөг үлгэр домгийн сүнслэг бодьгалыг хэлдэг байсан бол аажимдаа утга нь өөрчлөгдөн “хүнийг хүчтэйгээр өдөөн сэргээдэг урлагийн ер бусын нууцлаг хүч”-ийг илэрхийлэх болжээ.

Saudade-Саудади (Португал хэл): Хамгийн уран тансаг утгатай, орчуулахад бэрх үгсийн нэг. Ганцаардан гуних, бүр халаглан гашуудахыг багтаасан сэтгэлийн бүх л хөндүүр мэдрэмжийг энэ үг бүхэлд нь илтгэдэг. Бүтэлгүй дурлал, шаналтлаа үгүйлсэн сэтгэл, хагацаж салсан дотно нэгний тухай өгүүлдэг португал ардын фаду хөгжмийн дууны шүлэг, торгон мэдрэмжийг мөн саудади гэнэ.  

 

 

Монгол хэлэнд байдаггүй 25 үг

Эх сурвалж: www.alpha.mn

Literary Translation- Knowing All About it!

In simple terms, literary translation is defined as the translation of literary work that include poems, novels and plays, etc. Because it involves a lot more than simply translation of text, literary translation is considered to be the highest form of translation. The sensitive emotional bonds that are forged between languages and cultures are bridged through literary translation. The understanding and expansion of knowledge across national borders is facilitated by translation of literary works. When literary translation is being carried out, actually the soul of another culture is being explained and the refined sensibilities of other countries and their people are recreated by the translator through the rhythmic, musical, linguistic and visual possibilities of the new language.

Learning the art of literary translation is not a simple task. It requires a lot of experience and understanding for people to master it. Listed below are the steps which can aid people in becoming a proficient literary translator:

1. You must first thoroughly study the culture, language and the literature which you have a desire to translate. Simply understanding the words cannot be defined as literary translation. Having a firm grasp of the roots from which it comes is also vital. For instance, if you need to translate Turkish literature than you need to understand the key aspects of Turkish culture and day to day living.

2. To understand the complex process of literary translation, it is crucial that you take a writing course. The whole writing process needs to be understood which includes the choices of words, the motivations and the subtleties of comprehension.

3. Understand that literary translation does not mean just translating one word from another. It basically requires the intricate technique of translating the thoughts of the author in such a method that the original intention and style of the writing remains unscathed and is expressed in the translated language in a poignant way. A high degree of creativity and understanding is required in this form of translation.

4. Choose an experienced writer and become his assistant to gain an inside view. When you are working directly with a writer who writes in the language you wish to translate, then you can understand the mindset of the writer to an extent. Ideas can also be exchanged in order to enhance the quality of translation.

5. For the purpose of studying linguistics, sign up for a coursework at a university. A broad based understanding of the language itself can be obtained in this way and you can also comprehend the formation of meaning. This can give you an insight into the entire process of linguistic formation. This means that you are on your way to become a professional literary traslator yourself.

Not only is a literary translator expected to translate words and texts but he should also be capable of translating cultural nuances, humour, feelings and other subtle elements of a piece of text. When it comes to literary translation, the aesthetic aspects of the texts, its beauty and style must be given a lot of thought.

Харвардын оюутнуудын мөрддөг 15 дүрэм

Өнөөдөр хэзээ ч дахин давтагдахгүй. АНУ-ын найман Ерөнхийлөгч, 49 Нобелийн шагналтан, Дэвид Рокфеллер, Билл Гейтс, Марк Цукерберг нарын өнөө үеийн цуутай “гавал” толгойтнууд Харвардаас төрсөн. Энэ жагсаалт үүгээр дуусахгүй. Мэдээж амжилт хүн бүрт ирэхгүй. Хэн хичээж, хөдөлмөрлөнө, түүний өмнө зам нээгдэнэ. Харвардын оюутнуудын мөрддөг 15 зарчим үүн дээр л тулгуурласан.

1. Хэрэв чи унтвал мөрөөдлөө зүүдэлнэ. Харин унтахын оронд хичээлээ хийвэл мөрөөдлөө амьдралд хэрэгжүүлнэ.
2. Чи хэтэрхий оройтсон гэж бодсон зүйл үнэн хэрэгтээ цаг нь ч болоогүй байж мэднэ.
3. Сурахын зовлон зүдгүүр тур зуурынх.  Харин мэдлэггүйн зовлон үүрдийнх
4. Сурах гэдэг бол цаг хугацааны биш харин хичээл зүтгэлийн асуудал.
5. Амьдрал гэдэг бол зөвхөн сургууль биш, гэхдээ чи энүүхнийг дайраад гарч чадахгүй юм бол юу чадах хүн бэ?
6. Ачаалал, хүчин чармайлтаас сэтгэл ханамжийг авч болох юм.
7. Хэн бүгдээс өрсч хийж байна, хэн хүчин чармайлт гаргаж байна, тэр хүн л амжилтын амтыг жинхэнэ утгаар нь мэдэрч, таашаал авч чадна.
8. Хүн бүр бүх зүйлд амжилт гаргах албагүй. Гэхдээ амжилт бол зөвхөн өөрийгөө улам боловсруулж, шийдэмгий байсан цагт л ирдэг.
9. Цаг хугацаа чамайг хүлээхгүй.
10. Өнөөдрийн хаясан шүлс маргаашийн нулимс болж мэдэх юм.
11. Ирээдүйдээ хөрөнгө оруулж байгаа хүмүүс бол жинхэнэ реалистууд
12. Авч байгаа цалин чинь чиний боловсролын түвшинг тодорхойлдог.
13. Өнөөдөр хэзээ ч дахин давтагдахгүй
14. Яг одоо ч гэсэн чиний дайснууд номын хуудас эргүүлээд сууж байгаа
15. Хөлс гаргахгүй бол мөнгө олдохгүй